Trong lúc tọa thiền bị hôn trầm phải thế nào?

Hỏi:  Trong lúc công phu bị hôn trầm phải thế nào?

Đáp: Hành giả tham Thiền có hai tướng: Hôn trầm và Tán loạn. Vọng tưởng nổi lên nhiều là tán loạn, vọng tưởng bớt mà cảm thấy buồn ngủ, gọi là hôn trầm. Có câu thoại đầu phải có nghi tình, khi nghi tình mạnh thì chẳng hôn trầm, lúc nghi tình yếu mà vọng tưởng bớt đi, dễ lọt vào hôn trầm.

Hành giả tham thiền phải lìa hai tướng này, tức bình thường tham không bị hôn trầm tán loạn thì mắt hơi mở, khi cảm thấy hôn trầm phải mở to hai mắt. Nếu vẫn còn thấy hôn trầm, phải dùng nước lạnh rửa mặt hoặc đứng dậy đi kinh hành, hay kiếm công việc làm.

Thời Xuân Thu có ông Tô Tần muốn chống lại sự hôn trầm, đã cầm cây dùi đâm thẳng vào bắp chân!

Nay trong lúc tọa hương giữa đại chúng, không thể đứng dậy đi kinh hành, hễ hôn trầm có thể dùng móng tay tự ngắt vào mình cho tỉnh, hễ tán loạn thì đề câu thoại đầu cho gấp, cho mạnh, để vọng tưởng chẳng nổi lên được. Ấy là tùy theo sự quyết chí của hành giả tự điều chỉnh, chứ không thể nói nhất định được.

Thiền sư Thích Duy Lực