>Hà Tĩnh hoàn thành thiết kế TTNCĐT Phục Hồi Chức Năng Võ Hoàng Yên
Tất cả đều lo lắng vì “Giàu hai con mắt, khó hai bàn tay” mà. Trách nhiệm đè nặng lên giới chuyên môn chúng tôi, cả căng thẳng và xung đột nữa. Xong đợt điều trị thị lực của những bệnh nhân chấn thương nhãn cầu thường thiệt hại ít nhiều nếu không nói là đáng thất vọng. Bởi con mắt chỉ có thể tích 4cm3, cấu trúc thần kinh quang học rất tinh vi. Chấn thương dù là nhẹ cũng có thể gây xê dịch hay tổn hại cấu trúc bên trong của nó. Khả năng nhiễm khuẩn cực cao, các mô lại phần lớn không thể tái sinh như các mô phần mềm khác... Như vậy phải chủ động phòng ngừa, đừng để xảy ra chấn thương mắt.
47% tai nạn mắt xảy ra lứa tuổi 18-45, lứa tuổi lao động kiếm sống; 25% chấn thương mắt trên trẻ em. Như vậy tai nạn mắt tấn công vào dân số trẻ và các công dân tương lai. Phòng tránh tai nạn mắt muốn làm tốt phải có sự tham gia của toàn xã hội, các biện pháp phòng ngừa phải thường xuyên và rộng khắp.
Tai nạn có thể xảy ra mọi lúc mọi nơi. Thế nhưng ở nhà là nhiều nhất: 47%, khi vui chơi nhất là chơi thể thao: 15%, 16% do công việc, 12% do tai nạn giao thông, 14% là trong các hoàn cảnh khác.
Tai nạn sinh hoạt, tai nạn khi ở nhà: Cành cây trang trí dịp Tết chọc vào mắt, mỡ nóng bắn vào mắt, va đập hoặc bị vật sắc nhọn chọc vào khi vui đùa...
 Bác sĩ kiểm tra thị lực cho bệnh nhân bị chấn thương mắt do pháo nổ. Ảnh: Hà Phương |
| Một số nguyên tắc quan trọng xử trí tai nạn mắt Chúng ta nên nhớ mấy nguyên tắc sau đây khi sơ cứu cho bản thân và người thân nếu chẳng may bị tai nạn mắt: - Không nên ấn đè mạnh hay day dịt vết thương ở mắt. - Không nên cố gắng tự lấy dị vật đang ở trên mắt. - Bị chất lỏng vào mắt gây bỏng nên rửa mắt dưới vòi nước khoảng 15 phút. - Không tự tra nhỏ thuốc hay tra thuốc mỡ vào mắt. - Với vết thương có chảy máu chỉ nên băng che, vết thương có sưng nề và bầm tím có thể đắp đá hoặc nước lạnh. - Nếu bị bụi vào mắt có thể nhúng mắt vào bát hoặc cốc nước, mở mắt to và chớp mắt 4-5 lần để bụi trôi ra. - Khám mắt ở cơ sở chuyên khoa gần nhất. |
Đeo kính bảo hộ trong những công việc có thể nguy hiểm đến mắt là biện pháp phòng ngừa chính chứ không phải là độ khéo tay. Các bà nội trợ hãy hình dung kính sẽ hữu hiệu ra sao nếu bạn phải lau chùi nhà vệ sinh và khu bếp bằng các loại dịch tẩy rửa có độ acid hay xút cao, khi chúng ta lấy đồ trong vi sóng hay lò nướng hay đang xào nấu với chảo mỡ. Mở chai sâm-panh, chai bia, nắp lon trong những năm gần đây cũng gây nhiều tai nạn. Các đấng mày râu nên cẩn trọng khi thực hiện những thao tác này.
Còn trẻ em thì sao? Người lớn sểnh ra không để ý thì trẻ em có nguy cơ bị tai nạn. Ngày vui bỗng hóa buồn là do vậy. Dặn dò, tạo không gian vui chơi an toàn cho trẻ, giám sát là chưa đủ. Tai họa có khi chính là món quà hay đồ chơi chúng ta tặng trẻ em. Đầu xuân năm 2010, Bệnh viện Mắt TW đã cấp cứu hàng chục ca tai nạn do súng bắn bi, pháo hoa, pháo thăng thiên có xuất xứ từ Trung Quốc. Đành rằng trong những dịp lễ tết rất khó từ chối yêu cầu về đồ chơi của trẻ, nhưng chúng ta nên biết từ chối chính vì sự an toàn của chúng.
Các bác sĩ nhãn khoa khuyên các bậc cha mẹ nên xem kỹ những ghi chú trên đồ chơi, để từ đó chọn lựa được những món quà phù hợp với lứa tuổi và sự phát triển của trẻ. Tránh mua đồ chơi có những chi tiết nhọn, nhô ra hoặc có thể bắn ra được. Luôn để mắt đến trẻ khi chúng chơi những đồ chơi hoặc những trò chơi có nguy cơ gây chấn thương.
Tai nạn khi tham gia sửa chữa nhỏ, trang trí trong nhà cũng không hiếm và thường rất nặng. Đeo kính bảo hộ và cẩn trọng khi khoan tường, khi đóng đinh, khi dùng máy mài, máy đánh bóng, cưa cắt... vì những hoạt động này hay làm các mảnh vụn kim loại bắn ra xuyên vào mắt. Đừng để trẻ em đứng gần chỗ người lớn làm việc. Còn chính người lớn thì nên đeo kính hoặc tốt hơn là tấm che mặt bằng plastic khi tham gia những công việc có thể gây hại cho mắt.
Với nhiều người Việt Nam, cành đào cây quất và một vài loại cây cảnh khác là linh hồn của ngày Tết. Thế nhưng, ẩn chứa trong đó là những mối nguy hiểm: những bóng đèn nhấp nháy và những vật trang trí khác. Những nhánh đào chĩa ra có thể nguy hiểm cho mắt. Thế nên, bạn phải hết sức cẩn thận khi lại gần hoặc di chuyển cây cảnh trong nhà bạn. Nên treo những vật trang trí làm bằng thủy tinh cách xa tầm với của trẻ để tránh những tai nạn thương tích đáng tiếc.
Chơi thể thao, du lịch, dã ngoại: Nhiều người chọn các môn thể thao hay du lịch, dã ngoại làm thú vui trong những ngày đầu xuân.
Chấn thương mắt khi chơi thể thao là nguyên nhân phổ biến gây mù loà vĩnh viễn vì những tương tác khi chơi thể thao là rất mạnh. Tại Mỹ có khoảng 40.000 ca chấn thương mắt do chơi thể thao mỗi năm. Nếu không bảo vệ mắt đúng cách khi tham gia những môn thể thao như bóng rổ, bóng đá cũng như những môn thể thao dưới nước và những môn có dùng vợt bạn có thể gặp phải những chấn thương nghiêm trọng về mắt.
Phong trào cầu lông nghiệp dư trong các công sở, nhà trường, phường xóm ngày càng phát triển. Tai nạn về mắt do vậy cũng tăng tương ứng.
Mọi người nên chủ động dùng những dụng cụ bảo vệ mắt thích hợp cho từng môn thể thao.
Đi chơi xa chúng ta nên chuẩn bị một bộ sơ cứu y tế. Trong đó nên để một chai muối rửa mắt 0,9%, ít bông băng và thuốc sát khuẩn để khi cần có thể rửa mắt và băng mắt.
Tham gia giao thông: tần suất tham gia giao thông tăng đột biến, rượu bia, vội vàng và thiếu quan sát là nguyên nhân của nhiều tai nạn mắt. Các nước sử dụng ôtô nhiều đã giảm đáng kể tai nạn ôtô do dân trí, công nghệ phanh và túi hơi. Tai nạn ôtô ở các nước phát triển nay chỉ còn 5% trong các tai nạn mắt. Còn ở ta thì... đáng ghê sợ, phần lớn là tai nạn xe máy, kể cả có đội mũ và không đội mũ bảo hiểm. Tương tác lực quá mạnh trong tai nạn xe máy là nguyên nhân mù lòa của nhiều bệnh nhân trẻ rất đáng tiếc.
Không có cách nào khác, khi hạ tầng giao thông còn yếu kém, là ý thức của người tham gia giao thông. Một số người dễ sốc nổi kể cả khi uống rượu bia và không uống, ẩu vội và coi thường luật giao thông... Thật đáng sợ nếu những người này tham gia giao thông. Vậy chúng ta hãy tự răn mình: đã uống nhiều thì không lái xe và rằng hãy cẩn trọng khi ra đường.
ThS.BS. Hoàng cương (BV Mắt TW) - SK&DS
