Trước đó, vốn có nhiều định kiến về bác sĩ, y tá trong các bệnh viện nên rất ngại tìm đến, nếu có chỉ là các phòng khám tư nhân. May mắn cho mình là thể trạng luôn rất tốt, không mang lắm bệnh ngoài những dị ứng sương gió cảm mạo thông thường. Nhưng khi đến với căn bệnh này, được khám với hầu hết các bác sĩ, y tá khoa tim mạch bệnh viện này đã trở nên gần gũi và thân tình.
Các bác sĩ, y tá tất cả đều trẻ trung, vui tươi, hòa nhã, dễ gần gũi, tạo cho bệnh nhân sự an tâm cấn thiết mỗi khi đến lượt mình tái khám. Theo quan sát cá nhân, ngoài hai vị bác sĩ chuyên khoa mắt, trực tiếp phẫu thuật cho người viết trong hai lần mổ mắt tại đây, có tuổi hơn đôi chút; còn lại tất cà đều rất trẻ. Từ đây bao nhiêu ý nghĩ chưa tốt về đội ngũ nắm vai trò quan trọng với các bệnh nhân trong mình đều tan biến hết nhanh chóng.
Đây chính là điều tự hào nhất với các vị thầy thuốc áo trắng, nơi bệnh viện này. Đó cũng có thể là một loại thuốc tích cực, độc đáo nhất của các bác sĩ, y tá giúp hỗ trợ bệnh nhân tăng cường sức đề kháng với bệnh tật, đúng như lời dạy của Hyppocrates - Asclepiades (460 – 370 trước CN) ông Tổ ngành y trong “Lời Thề Hyppocrate” rằng “Biết kiểu người bệnh quan trọng hơn là biết họ có căn bệnh gì” và “Lực chữa lành tự nhiên bên trong mỗi người là người chữa lành bệnh tật thật sự”.
Khi đến lượt mình, sau vài câu hỏi xã giao cần thiết, các bác sĩ đi ngay vào trọng tâm, ngắn gọn và nhanh chóng thao tác trên bàn phía với những loại thuốc được chỉ định.Với sức trẻ, năng động và kiến thức của các bác sĩ, y tá như vậy càng làm cho bệnh nhân thêm cũng cố niềm tin để chiến thắng bệnh tật.
Nhưng rồi có một lần, khi ngồi chờ đến lượt, nghe vị bác sĩ trẻ sau khi xem hồ sơ bệnh nhân là một cụ bà đã trên 80 tuổi, nói hơi lớn tiếng (vì nghĩ cụ lãng tai ?):
- Bác đừng có ăn chay nữa - Bác nên ăn nhiều rau hơn - Đừng ăn nhiều chất bột quá - Bác thấy không, bác ăn chay mà lượng đường của bác lên quá trời nè - Mấy lọai thịt chay cũng làm từ bột không đó!
Đó là một chuỗi câu nói của vị bác sĩ trẻ nọ xen lẫn với những lời phân bua của cụ bà bệnh nhân hết sức bình thản, không một chút ngại ngùng hay lo sợ, đồng thời chen vào đó còn có một vài “lời khuyên” ăn theo lạc lõng của một hai bệnh nhân cũng đang ngồi chờ gần đó, như thể đồng tình với những câu nói của bác sĩ vừa rồi mà nếu chịu khó suy tư đôi chút chúng ta cũng sẽ dễ dàng nhận ra họ thuộc niềm tin nào.
Người viết cũng như các bạn, sẽ không ai nghĩ vị bác sĩ này thiếu kiến thức về ăn chay, nhất là mô-típ kiến thức ăn chay và dinh dưỡng. Nhưng nếu được hỏi, chúng ta cũng sẽ nói thay vị bác sĩ ấy ngắn gọn cho cụ bà dễ hiểu là “Ăn nhiều rau củ, quả, bới ăn tinh bột như cơm, mì, phở bánh trái làm từ bột…”.
Cụ bà ăn chay trường, hay ăn chay định kỳ, nói chung là ăn chay cũng tức là đã có ăn nhiều rau rồi.
Bác sĩ Lương Lễ Hoàng khi trả lời một vị Phật tử hỏi rằng một bác sĩ khuyên anh ta từ bỏ việc ăn chay, bác sĩ trả lời “Trường hợp này vị bác sĩ đó không sai nhưng khá vụng về! Con người không phải cái máy, muốn vặn qua vặn lại thế nào cũng được. Anh cứ tiếp tục ăn chay và bác sĩ nên cho ăn thêm các sinh tố, khoáng tố, nhất là khoáng tố kẽm. Nếu chẳng đặng đừng thì nên chuyển qua ăn chay định kỳ. Nếu không khá nữa thì đổi bác sĩ chứ đừng đổi thuốc” (Trích buổi nói chuyện “Ăn chay làm sao để đừng gặp bác sĩ”).
Điều này càng hiểu sâu xa hơn lời dạy của Hippocrates “Hãy để thực phẩm là thuốc và thuốc là thực phẩm” (câu số 1trong “Lời thề Hippocrates”). Bác sĩ lương Lễ Hoàng đã làm rõ hơn điều này qua chế phẩm của chính ông mang tên “Tảo Spirulina”, một vị bác sĩ tốt nghiệp đại học Minh Đức và có thời gian rất dài định cư và làm việc tại CHLB Đức, luôn chủ trương kết hợp Đông Tây y để tôn vinh giá trị y học cổ truyền của dân tộc. Chúng ta thử xét cụ thể các thành phần trong chế phẩm này của bác sĩ Lương Lễ Hoàng sẽ thấy rõ hơn điều này:
Tảo Spirulina = 150 mmg
Dâu Tằm = 100 mmg
Chùm Ngây = 100 mmg
Trà Xanh = 70 mmg
Rau Má = 30 mmg
Và phụ liệu lactose.
Trong hầu hết thực đơn ăn chay, từ ăn chay thuần túy tôn giáo cho đến ăn chay vì sức khỏe, rau củ quả đóng vai trò rất quan trọng và áp đảo tất cả. Khi ngành công nghiệp thực phẩm phát triển thì thức ăn chay cũng theo đó nâng dần lên mức cao cấp mà giá trị dinh dưỡng từ thực vật vẫn luôn là hàng vô địch.
Cũng chính ngành công nghiệp thực phẩm ngày nay làm rõ thêm giá trị của việc ăn chay cũng như nâng cao thêm ý nghĩa của nó qua các thành phần, nguyên tố được phân tích, hòa quyện kỹ lưỡng trong chế biến. Chính vì thế mà thực phẩm chay thường có giá đắc hơn, nhất là trong các siêu thị nước phương Tây.
Ăn chay truyền thống, khi chưa có ngành công nghiệp chế biến thực phẩm chay, thì các loại ra, củ, hạt rất giàu protein; sang hơn một chút là mỳ căn, thay thế được thịt, ngoài giàu protein nếu chịu khó tự tay chế biến thêm vơi nước tương hoặc vài gia vị khác sẽ còn phát sinh thêm axit amin lysine.
Có thể dưới nhản quan vị bác sĩ trên, cụ bà kia ăn chay theo kiểu “tương chao đạm bạc”, kham khổ, hành xác? Cũng có thể các cụ già ít quan tâm đến thực phẩm chay công nghiệp nhưng nếu càng như vậy thì các loại rau ăn sẵn có, các cụ còn bổ sung nhiều hơn? Làm sao cụ bà này biết các thuật ngữ tăng men gan có nghĩa là viêm gan, hay hiểu đường huyết tăng có nghĩa là tiểu đường? Thái độ bình tĩnh của cụ bà trước những lời vị bác sĩ trẻ kia phán khiến chúng ta phải suy nghỉ nhiều, nhiều hơn các “hội chứng sáng hôm sau” thường được nghe nhắc tới.
Có những điều tưởng nghịch lý từ trong các “hội chứng” đó nhưng đó lại là sự thật. Thí dụ, theo nhiều bác sĩ cho biết, ai cũng lầm tưởng đi tiểu đêm do uống nước nhiều mà quên rằng chính do uống nước ít mới sanh ra chứng tiểu đêm, vì sự hoạt động của bàng quang thất thường nhằm lúc phải thải chất thài cần thiết mà không có nên phải thải nguồn dự trữ giữa khi lẽ ra phải được nghỉ ngơi. Tương tự, tim mạch cũng vì lo âu, thái quá mà thành bệnh, huyết áp tăng cao.
Có thể cụ bà rất tự tin việc ăn chay của mình đã nói trên, chưa hề biết hiện nay ăn chay đã trở thành xu hướng chung cho nhiều thành phần vượt xa ngoài ý niệm tôn giáo.
Các tổ chức thế giới như Tổ chức Y tế thế Giới WHO, Liên Minh các nhà Khoa Học ( Union of concerned Scientists ), Tổ chức Lương Nông Quốc tế ( FAO), Chương Trình Môi Trường LHQ (Un Enviromental Program)…luôn ủng hộ và đồng hành cùng xu thế ăn chay.
Từ đó đã có những nghiên cứu, phân định rõ ràng thịt chay cũng là một loại thịt sạch (clean meat). Trong đó có thịt thực vật ( plant-based meat ), thịt nuôi cấy từ tế bào thực vật (Cell-cultured meat ).v.v.nhưng những người có điều kiện tiếp cận với truyền thông, từ nhà trường, từ quan hệ, giao tiếp mà vẫn còn đứng ngoài những kiến thức này thì buồn lắm!
Giá trị và ý nghĩa của việc ăn chay ai cũng đều nhận biết, đặc biệt các bác sĩ lo lằng cho sức khỏe cho mọi người. Nhưng ý nghĩa tích cực của việc ăn chay sẽ lệch đi, thậm chí trở nên tiêu cực nếu không được tiếp nhận từ những đầu óc cực đoan, còn nặng thiên kiến.
Thí dụ việc thắp hương trên bàn thờ theo truyền thống tín ngưỡng dân tộc, khoan bàn đến trong khía cạnh tôn giáo, nhất là Phật giáo, một tôn giáo luôn đồng hành và gắn bó với dân tộc từ hơn hai ngàn năm qua, khi một vài cơ sở làm nhang có tẩm mùi hương mang độc tố, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của người thắp, bị phanh phui; thì y như rằng người ta ào ạt lên án một chiều “thắp nhang là khói độc” với mục đích cuối cùng: Tẩy chay việc thắp nhang! Khi tẩy chay việc thắp nhang thì nào có khác chi sự bỉ mặt vào truyền thống thờ cúng Tổ Tiên của dân tộc mình? Làm như từ xưa đến giờ Ông bà Tổ Tiên chúng ta thắp nhang không biết đâu là nhang tinh khiết, nhang sạch, nhang truyền thống vậy. Họ là ai? Thành phần nào hẳn chúng ta cũng dễ dàng nhận ra.
Trong việc ăn chay cũng vậy, khi một vài cơ sở công nghiệp thực phẩm chay làm ăn gian đối thì họ cũng hùa nhau hùng hổ lên án việc ăn chay! Thật đáng lo ngại biết bao! Càng lo ngại hơn khi chính chúng ta, những người có tri thức, có chức năng bảo vệ sức khỏe cộng đồng, vì vô tình hay cố ý khơi màu cho những lối đả kích biên kiến ấy.
