Những năm vể trước, nói rõ ra là từ lúc có công nghệ thông tin, hỷ nộ ái ố đều được phơi bày cho thiên hạ biết, cái lợi đi kèm cái hại. Lợi dụng phương tiện truyền thông, chuyên hãm hại nhau, đả kích nhau, phơi bày tâm địa dưới nhãn mác tốt đẹp, thậm chí bộc toạc không cần che đậy dưới nhiều dạng khác nhau. Chuyện thế gian là vậy.
Qua video clip người thanh niên trang phục y mão chư Tăng để nhảy đầm với phụ nữ trông thật điệu nghệ, lão luyện, đẹp mắt dưới cái nhìn của nhà chuyên nghiệp, nhưng cái không chuyên nghiệp là sử dụng sắc phục tôn giáo không thích hợp với khung cảnh diễn đạt.
Những nhà lãnh đạo Phật giáo, tu sĩ Phật giáo nghĩ gì? Phản ứng thế nào?
Việt Nam hiện nay có hàng trăm tôn giáo sinh hoạt hợp pháp, nhưng không tôn giao nào bị châm biếm, bêu rếu công khai như Đạo Phật!
Công bằng mà nói, những năm gần đây, một số tu sĩ phạm luật, phạm giới công khai, khi truyền thông phổ biến, Giáo hội tìm cách can thiệp gọi là xử lý khủng hoảng truyền thông, nội bộ chế tài những phạm Tăng cô thế, bằng cách cấm túc, tẩn xuất, tước quyền trụ trì, phát lồ yết-ma sám hối… nhưng bất lực trước những Tăng sĩ có uy thế, từng tạo tai tiếng nặng cân như cơn sóng thần ngập tràn trong nước cũng như ngoài nước, đến độ cộng đồng xem thường, phát ngôn chệch hướng chính danh của đương sự.
Do những phạm Tăng “hai lúa” đến phạm Tăng “trí thức” địa vị cao cấp tạo những scandal trong xã hội, đưa đến một số quần chúng chưa hiểu Phật giáo, họ có cái nhìn mất thiện cảm với người tu!
Có điều lạ, trong một tổ chức tôn giáo có đủ ban bệ, hệ thống tổ chức chặt chẻ như GHPGVN hiện nay, vẫn lúng túng trước sự việc thường xuyên xảy ra. Để việc đã rồi mới xử lý, không có phương cách ngăn chặn từ đầu. Chẳng hạn “Ban Pháp chế” là để chế tài hay quy chế hoạt động theo Hiến chương? Tăng ni chưa hiểu nhiệm vụ của ngành này. “Giám luật” trong Phật giáo chỉ là giám sát sinh hoạt chư Tăng ni theo luật nghi của tổ chức và giới pháp của tôn giáo.
Thực ra không thể ngăn chặn mầm móng phát sinh. Ban Tăng sự đâu chỉ hợp thức hóa hành chánh, cấp chứng điệp, Tăng tịch (Giấy chứng nhận Tăng ni) cho nhân thân tu sĩ…Ngay cả một số ban bệ không được phổ biến, giải thích cho tu sĩ hiểu nhiệm vụ, chức năng; người trưởng ban một vài địa phương cấp quận, xã không rõ mình phải làm gì khi gánh vác!
Cơ bản ngay từ đầu, giới luật đủ tạo nền tảng ý thức cho bản thân; 250 giới cho Tăng và 348 giới cho Ni theo Bắc tông; 227 giới cho tỳ kheo Tăng và 311 giới cho Tỳ kheo ni theo Nam truyền, tự thân thúc liễm thân tâm, trở thành nhà tu mô phạm.
Khi xã hội chưa phát triển, tu học theo gia giáo, thầy trò chung sống một mái chùa, đệ tử được thầy hướng dẫn 24 oai nghi trong bốn bộ luật, đi đứng nằm ngồi rõ nét. Cơ bản giáo dục “mầm non” để sau trở thành một tu sĩ ra gánh vác phật sự một cách chỉnh chu.
Ngày nay “xuất sư” quá sớm, không qua thời gian hành điệu, kinh nghiệm chưa đủ, tương chao chưa thấm, giao tiếp thế sự nhiều hơn hướng nội hàng ngày, làm sao tránh khỏi thế tục hóa sơ tâm xuất gia! Chưa nói một số tự cạo đầu, trang phục tu sĩ không có thầy Tổ, không hiểu luật giới, nhiễu loạn quần chúng, làm ô danh tu sĩ đạo Phật!
Các trường Phật học ngày nay trao truyền kiến thức nhiều hơn rèn luyện tâm thức. Ba tháng an cư xa xưa là mùa cấm túc để tu tập nâng cao hạnh đức. Ngày nay vẫn duy trì hình thức an cư nhưng tâm chưa an làm sao đạo nghiệp tăng trưởng! Một tháng vẫn đủ hai lần Bố-tát, tụng giới cho đúng nghi thức, đại chúng không ai đứng ra phát lồ lỗi lầm; nghĩa là tất cả đều thanh tịnh, làm như chuyện phạm luật phạm giới (tai tiếng) từ đâu trên trời rơi xuống trúng ai nấy chịu !!!
Thiền môn hưng thịnh do đại chúng an hòa, giới đức tinh nghiêm. Giới đức tinh nghiêm không chỉ do tự thân thúc liễm, còn cần sự hỗ trợ giáo giới. Thường xuyên tổ chức giáo giới một cách nghiêm túc cho Tăng ni có hệ thống, có thứ lớp sẽ hạn chế việc sai phạm.
Giáo dục không chỉ trang bị kiến thức Phật học và thế học cho tu sĩ; hiện nay Tu viện Vĩnh Nghiêm quận 12 được TT Thích Giác Dũng mở lớp dạy luật cho trên dưới 30 học Tăng, đó là nòng cốt cơ bản đào tào nhân sự gánh vác Phật sự sau này.
Thiết nghĩ, mỗi địa phương nên có những lớp giáo luật ngắn hạn thường xuyên mang tính chữa cháy tạm thời khỏa lấp lỗ hổng lâu nay. Càng khẩn thiết cấp bách thì Phật giáo càng tiết giảm tối đa tai tiếng. Tu sĩ đại diện Tam bảo, bị đem ra diễu cợt, bị tai tiếng thường xuyên, quần chúng biết dựa vào đâu để tin vào tôn giáo mình đang theo?
26/3/2023
