Chùa Long Sơn do nhà sư Ngộ Chí - pháp danh Phổ Trí, lập vào năm 1886 với tên gọi Đằng Long tự. Chùa ban đầu chỉ đơn sơ là căn nhà gianh nằm trên đỉnh đồi Trại Thủy. Năm 1900, Chùa bị sập sau một cơn bão, nên nhà sư quyết định dời Chùa xuống chân đồi và đổi tên thành Long Sơn Tự.
Kiến trúc của chùa Long Sơn như hiện nay là kết quả của hai lần đại trùng tu vào năm 1941 và 1971. Chùa có Tam quan được làm theo kiểu tứ trụ. Ngôi chùa được cất trên một nền đất cao, thoáng mát, cây cối xanh tươi, gần kề ngay đường giao thông và khu phố đông đúc mà vẫn giữ được vẻ thâm u, tĩnh mịch và uy nghiêm nơi cửa Phật.
Mái chùa lợp ngói âm dương, trên nóc có bánh xe “luân hồi” và cặp rồng đối xứng nhau về hai phía. Chùa có hai mái chồng nhau, giữa hai mái là những bình phong hình chữ nhật có vẽ nhiều bức tranh về chuyện của Nhà Phật…
Vào năm 1936, chùa Long Sơn được tiến cúng cho Hội An Nam Phật học để làm trụ sở chấn hưng Phật giáo Khánh Hòa. Năm Bảo Đại thứ 14 (1938), Chùa đã được phong "Sắc tứ Long Sơn tự". Ngày nay, Chùa vẫn là trụ sở của Giáo hội Phật giáo Khánh Hòa.
Từ góc sân Chùa, muốn lên đến đỉnh Trại Thủy phải lên 193 bậc tam cấp. Tại bậc thứ 44 là tượng Phật Nằm (Phật Thích Ca nhập Niết bàn) dài 17m, cao 5m, được xây dựng năm 2003. Lên thêm chút nữa là Tháp Chuông với quả Đại hồng chung nặng 1,5 tấn do phật tử tại Huế tặng năm 2002…
Trên đỉnh Trại Thủy ấn tượng nhất là bức tượng Kim thân Phật Tổ (còn được gọi là tượng Phật Trắng) đang ngồi thuyết pháp. Kim thân Phật Tổ với dáng ngồi uy nghiêm thư thái giữa nền trời xanh mây trắng và đỉnh đồi lộng gió, với nét mặt từ hòa và nụ cười thanh thoát điểm nhẹ trên môi… Tượng Phật Tổ có chiều cao 24 m, ngự trên đài sen trắng và bệ bát giác cao 7m, đường kính 10m.
Xung quanh đài sen là chân dung chạm khắc của bảy vị sư thầy và sư cô tử vì đạo (tự thiêu) trong cuộc đấu tranh chống chế độ Ngô Đình Diệm đàn áp Phật giáo vào năm 1963. Từ đỉnh Trại Thủy có thể nhìn được toàn cảnh Nha Trang với những cảnh sắc thiên nhiên lộng lẫy của thành phố biển.
Tượng Phật Tổ trên đỉnh Trại Thủy là một tác phẩm nổi tiếng được dựng từ năm 1963 do sự đóng góp của tăng ni phật tử khắp vùng lân cận. Chính bức tượng Kim thân Phật Tổ quy mô hoành tráng này đã đưa chùa Long Sơn vào danh sách những kỷ lục Guiness Việt Nam: “Ngôi chùa có bức tượng Phật ngoài trời lớn nhất Việt Nam”.
Nguyễn Bình
Theo Dân Việt
