Những lý giải về tượng phật đồng Tara

Đến nay, dù đã có nhiều nghiên cứu nhưng những điều bí ẩn chưa thể lý giải vẫn bao trùm quanh bức tượng phật đồng này.

Cái gì trong tay nữ thần?

Tượng nữ thần Tara uy nghi được đặt trang trọng tại gian phòng dành cho những hiện vật của Phật viện Đồng Dương. Nhiều du khách đến đây ngạc nhiên đến tò mò, khi nhìn thấy đôi tay của nữ thần còn thiếu một cái gì đó. Và đây cũng là câu hỏi đã khiến nhiều nhà nghiên cứu bỏ công sức để đi tìm được lời giải. Nhiều giả thuyết đoán định được đưa ra và đến nay thì sự thật đã được làm sáng tỏ.

Theo miêu tả của PGS.TS Ngô Văn Doanh, Viện Nghiên cứu Đông Nam Á, thì toàn bộ đôi tay và phần trên của tượng Tara để trần và thể hiện một thân hình phụ nữ đẹp với cổ cao ba ngấn; Bộ ngực tròn đầy với đôi vú hình bán cầu và gần nhau; Bụng hơi phệ và cách vùng lồng ngực bởi một nếp nhăn đẹp và sâu; Mông nở, vai rộng, đôi tay trần khoẻ mạnh cùng đưa đôi bàn tay xòe to đang cầm một vật gì đó bằng ngón cái và ngón trỏ một cách cân xứng và duyên dáng.

Từ những nghiên cứu của mình, PGS.TS Ngô Văn Doanh cho rằng, hai vật trong tay của nữ thần Tara chính là hoa sen và tù và ốc. Bàn tay phải của nữ thần với ngón tay cái còn nguyên vẹn hơi cong vào tiếp giáp với phần còn lại của cuống sen dài 4,3cm chạy sát từ trong lòng bàn tay lên đến kẽ giữa hai ngón cái và ngón trỏ để lộ tiết diện của cuống sen có đường kính 1,5cm.

 

Bàn tay trái của tượng Tara với ngón tay cái còn nguyên dài 5cm và cong vào phía lòng bàn tay, ngón tay này cùng với phần dưới của ngón tay trỏ cùng tiếp giáp với một phần còn lại của miệng ốc dài 2,9cm (hơi cong có khe sâu) dính lại ở kẽ giữa hai ngón tay. Tara đã cầm con ốc biển bằng ngón tay cái và ngón tay trỏ, phần miệng ốc quay xuống và tựa sát vào kẽ hai ngón tay, phần trôn ốc quay lên phía trên.

 

PGS.TS Ngô Văn Doanh cho rằng, tượng Tara có một điểm đáng chú ý là sarong của tượng được vắt vào trong và áp vào chiếc sarong bên trong. Trong khi các tượng khác cùng phong cách thì thân giữa dài của sarong được vắt ra ngoài.

Vì sao tượng Tara là nữ?

Theo các nhà nghiên cứu, xét những biểu hiện đặc trưng nhất như các vật cầm tay là hoa sen và tù và ốc, cách thể hiện mình trần thì tượng Tara ở Đồng Dương chính là Avalokitesvara. Thế nhưng, điều lạ là tượng Avalokitesvara của Đồng Dương lại là tượng nữ, trong khi phần lớn loại tượng này ở khu vực Đông Dương lại là tượng nam. Đây cũng là điểm gây sự chú ý lớn cho giới nghiên cứu và các nhà khảo cổ học.