Trong thiền phòng Pháp Tịnh, tôi đang ngồi an trú chiêm nghiệm hạt mưa xuân rơi tí tách trên cành cây xoan, hoa xoan tím cả đất trời, mùi thơm dễ chịu.
Bỗng nghe tiếng gõ cửa bên ngoài, tôi nhẹ nhàng mở cửa và gặp vị một thiền khách. Tôi mời vị thiền khách ngồi xuống dùng trà và nước trong trạng thái tĩnh lặng. Rồi vị thiền khách hỏi tôi:
- Bạch thầy: Tâm con bất an, làm sao để tâm con được an tịnh ạ ?
Tôi ngồi yên và chăm chú lắng nghe bằng cả tâm hồn mình và trả lời:
- Tâm là cõi lòng chân thật, tâm là trạng thái an tịnh khi ta có được đời sống bình an. Cuộc sống vốn có nhiều bạo động, phiền não là nguyên nhân của mọi khổ đau nên con phải an tịnh lại trong tâm thức, lúc ấy lòng con sẽ không còn phiền não, tâm con sẽ được bình an.
Hãy cố sống thật lòng, chân thành với lòng mình như lời thầy chia sẻ, chẳng hạn như vợ chồng phải chung thuỷ, yêu thương con cái, kính trọng bố mẹ của nhau, cư xử có chuẩn mực đạo đức trong xã hội.
Giờ đây, thầy chia sẻ cho con hai chất liệu tu học con hãy lắng nghe.
Vốn sống trong cách tu là ta biết giữ gìn trọn đời năm giới căn bản của vị Phật tử tại gia:
1: Đời sống dài lâu.
Đời sống dài lâu, nghĩa là ta phải thương và trân quý mạng sống của nhau như ta và bạn ta, ta không xâm phạm chiến đoạt mạng sống kẻ khác, ta tôn trọng hơi thở trong từng khoảnh khắc, để trân quý mạng sống của mọi người.
Mặt khác, cha mẹ tạo dáng hình hài, cho ta một cuộc sống trong tình thương yêu của cha mẹ,cho ta học hành, thương mọi người xung quanh, trân trọng mạng sống cùng nhau. Đồng thời, giúp ta luôn nuôi dưỡng hạt giống không thù hận, không sanh tâm ân oán, nếu ta sanh tâm thù hận và ân oán thì ta có một góc nhìn không đẹp, khiến ta gây tạo tội ác, tù tội, mạng sống của ta ngắn ngủi. Từ đó, ta sẻ bị phạm tội sát sanh, khiến mạng sống không dài lâu, ân oán còn nhiều nghiệp báo trả vây, cho hôm nay và ngày sau.
Cho nên, một ngày ta phát nguyện tu học, ta phải nhớ phát khởi niệm danh hiệu Đức Phật A Di Đà để tu học, vì sao: Vì Đức Phật A Di Đà có ánh sáng vô lượng thọ, khiến cho ai sanh tâm hoan hỷ niệm danh hiệu của ngài thì đời sống dài lâu, tập khởi tâm phóng sanh, giúp đỡ cho những người bên cạnh ta niệm Phật tức thời ta sẽ có phước đức, ta sẽ có niềm vui trong đời sống dài lâu.
Con làm được những lời thầy khuyên, ngay trong đời sống con tăng trưởng mạng sống dài lâu, sanh được tâm thiện, phóng sanh trường thọ trong đời con, cho hôm nay và kiếp sau. Được như thế, tâm con sẽ được an, cõi lòng con chân thật, đời sống dài lâu luôn có mặt trong đời khi con thực tập giới không sát sanh.
2: Giàu ngay trong đời.
Giàu ngay trong đời, nghĩa là con khởi tâm không ăn trộm vật của kẻ khác làm ra, con không khởi lòng chiếm hữu vật không phải của ta, con nhớ rằng vật của ta thì ta làm bằng sức lao động, trên trí tuệ khả năng cống hiến cho đời, như vậy đồng tiền con kiếm được từ sức lực và công năng đóng góp trên bàn tay mà con hiến tặng làm ra.
Mặt khác, con nên tu học bố thí giúp đỡ những người bị khuyết tật, bị nghèo khổ không nơi nương tựa. Con làm bằng tấm lòng và sự tu học trên trí tuệ bố thí, mang của vật báu đồng tiền ta làm được chia sẻ cho những ai đang khó khăn. Chính yếu tố này con có thêm hạt giống giàu sang khi quả thiện phước con ngày càng lớn mạnh. Con biết không, thầy có một sư huynh phát khởi hạnh nguyện chia sẻ cho những người nghèo, nghĩa là sư huynh khuyên các vị học trò tích góp nhặt những thứ phế thải như lọ chai, giấy báo cũ, thùng giấy cũ, ni lông cũ, lon bia bị bỏ, rồi gon chúng lại, tới quý là bán lại cho đại lý.
Kết quả bao nhiêu sư huynh mang lên cho bà con nghèo, xây dựng nhà tình nghĩa, mua sách vở cho các em nghèo khó. Nhân duyên ngang đâu thì sư huynh chia sẻ và ban tặng cho ai có duyên không phân biệt tôn giáo. Con thấy đó giàu ngay trong đời khi ta tích công phước thiện, nên ta không bị bất an trong tâm, thế là ta tu học ngay trong đời, khiến chuyện trộm cắp được đoạn tận. Thầy biết con làm được khi tâm con phát khởi lòng tin nhân quả.
3: Hạnh phúc bền lâu.
Hạnh phúc bền lâu là khi ta nguyện sống trọn đời bên nhau, như vợ chồng, cha mẹ anh em, tình anh em huynh đệ, ta không lạm dụng tình cảm của người này kẻ khác, có như thế ta mới hạnh phúc bền lâu.
Trong đời sống thường nhật, người vợ không tin tưởng chồng mà có tính lăng nhăng, giữa người đàn ông khác thì chuyện gia đình sẽ bị khổ đau, ngược lại, người chồng có tính ích kỷ thèm khát cô gái khác đẹp hơn vợ mình, thì tình cảm sẽ rã cánh chia ly. Khiến cho gia đình con cái buồn khổ, hư hỏng theo chúng bạn, khi gia đình có chuyện tình yêu không bền lâu. Cho nên, Đức Phật đã chỉ cho chúng ta trong cuộc đời là không nên dâm dục, vì dâm dục là con quỷ chiếm đoạt hạnh phúc của kẻ khác. Vậy các cụ mới cho chúng ta thấy, tình yêu muốn bền chắc là người chồng không lăng nhăng lang chạ với người phụ nữ khác ngoài vợ mình, người phụ nữ cũng không thấy người đàn ông khác mà chiếm hữu trái tim người đàn ông kia. Vợ và chồng hạnh phúc bền lâu là lắng nghe, cảm Thông, chia sẻ, tha thứ và yêu nhau trọn tình.
Ta làm được thì tâm hồn ta luôn an.
4: Uy tín bền lâu.
Uy tín bền lâu trong đời, ta luôn giữ gìn cho nhau bằng lời nói thật lòng, bằng hạnh nguyện yêu thương thật lòng, có như thế lời nói chân thật của ta mới hay, mới có tình trong sự uy tín. Vì sao, vì uy tín tạo cho ta đời sống tự do, ta biết cách nói không thiên lệch bên này nên kia, ta không nói lời thô tục, ta không nói lời hai ngã, ta không nói lời thêm khắc câu chuyện, mà ta phải thật lòng để nó có sự uy tín trong ta.
Cho nên ta biết rằng cổ Đức có dạy:
"Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói, cho vừa lòng nhau"
Thật là sâu sắc khi chúng ta biết, lời nói ra bằng sự suy nghĩ, thì lời nói đó gặt hái thành công trong đời, như tình cảm, việc làm uy tín, chân thành ngay trong mọi không gian và thời gian để uy danh ta lưu mãi ngàn sau.
Trái lại, trong từng suy nghĩ hời hợt thì lời nói ta không giá trị mà mất phẩm chất uy danh của ta. Chính vì thế ta phải thận trọng suy nghĩ và giữ gìn uy tín không nói láo trong đời, cho mình cho người cũng như muôn vật hiện hữu bên ta.
5: Sức mạnh trí tuệ trong đời.
Sức mạnh trí tuệ trong đời là chính ta nỗ lực học hỏi, nỗ lực làm ra sản phẩm, bằng sự hiểu biết, bằng sự uy tín trong công việc, để ta sở hữu trí tuệ từ sự cống hiến đến ta.
Trí tuệ là khối óc con tim không bị chất kíchs thích như ma tuý, ma tuý đá, thuốc phiệm, rượu bia, vì những thứ trên dễ sai khiến ta làm bằng hành động tội ác.
Do vậy, người có trí tuệ là xử lý theo dòng đời cuộc sống, như việc đúng thì ta hành xử, việc sai thì ta không nên tham gia và hành quyết, khiến ta có trí tuệ thật.
Cho nên, làm cần có sự sắp xếp đúng thời gian, và đúng trí tuệ mà ta cống hiến.
Mặt khác, người tu học tại gia không nên uống nhiều rượu, vì rượu làm cho tâm trí con người bị lừa mờ trí sáng, tuệ giác bị vô minh hành xử, bị cuộc sống ảo ảnh theo cái hiểu sai lệch.
Ai làm được năm giới trên như: không sát sanh, không trộn cắp, không tà dâm, không nói láo, không uống rượu say sưa tức thì cuộc sống vị ấy luôn có tâm an tịnh, hạnh phúc trong từng cuộc sống, gặp nhiều phúc đức trong đời sống này.
Vị thiền khách nghe một cách chăm chú, tôi nói mời vị thiền khách dùng nước trà.
Và tôi nói tiếp:
Được như thế tâm con sẽ không điên đảo, không phiền, không hận, không thù, không oán, không si mê, thì ta phải học như tâm an trú bằng sự định tâm thì tâm không loạn.
Người học trò lắng nghe và an tịnh, tâm đã buông bỏ rồi cười duyên và tôi hỏi sao con cười?
Vị thiền khách trả lời:
- Con hiểu lời thầy dạy ạ. Vì trước kia con gặp nhiều bất an do con đã nổi sân nên lòng con bị lo âu, phiền muộn chi phối thôi ạ. Giờ con làm theo lời thầy dạy, học buông bỏ thì tâm con được an tịnh ạ.
Tôi bảo: Cười đi và dùng trà nhé.
Đất trời đang nhẹ hạt cánh mưa xuân trong tâm hồn.
Vì Thiền Khách đã chào tôi và ra về trong dáng vẻ khoan thai, niềm vui hoan hỷ trên khuôn mặt rạng ngời, trong cõi lòng tâm hồn của vị thiền khách.
Tôi chấp tay chào và tiễn vị thiền khách trong cơn mưa nhẹ trở lại trong đời nhân thế.
TK: Thích Minh Thế
