Hà Tĩnh: Đại đức Thích Chúc Huy giảng pháp tại chùa Yên Lạc

Tối ngày 14.9.Kỷ Hợi (12.10.2019), Đạo tràng bổn tự Yên Lạc, thôn Mỹ Châu, xã Thạch Ngọc, huyện Thạch Hà (Hà Tĩnh), đã cung thỉnh Đại đức Thích Chúc Huy, Chư tăng chùa Hương Tích (Hà Tĩnh) quang lâm về chùa chia sẻ cho đại chúng thời pháp thoại. Tại chánh điện chùa Yên Lạc, hơn 40 thiện nam tín nữ Phật tử về thính pháp trong không khí trang nghiêm, chí thành cầu pháp.

Đa số thính chúng tham dự nhiều người còn sơ cơ mới đến học đạo khi chùa Yên Lạc được khôi phục lại (16.9.Mậu Tuất – 14.9.Kỷ Hợi). Tại đây, Đại đức giảng sư sau khi quan sát nhận thấy nhu cầu cần thiết của đại chúng, thầy đã chia sẻ và phân tích về chủ đề pháp thoại “Tứ nhiếp pháp”.

Tứ nhiếp pháp là 4 phương pháp, hay 4 nhiếp sự để thu phục thiên hạ đời này và cũng là tạo công đức đời sau cho mình, là phương pháp đắc nhân tâm của Đức Phật có cách thể hiện khác hoàn toàn với đắc nhân tâm của thế gian.

Tứ nhiếp pháp gồm:

1. Bố thí nhiếp pháp

Là nhiếp hóa chúng sanh bằng cách bố thí. Hạnh bố thí là hạnh của Bồ-tát, là một trong sáu pháp Ba la mật của hàng Bồ-tát. Lòng ích kỷ của chúng sanh là nguyên nhân chính của mọi cuộc chiến trên thế giới, mọi cảnh tượng nồi da xáo thịt của chiến tranh đều bắt nguồn từ lòng ích kỷ.

Ở đâu cũng vậy, hễ lòng tham lam, ích kỷ còn thì còn hỗn loạn, chiến tranh. Những âm mưu thủ đoạn trên tình trường, thương trường hay chiến trường đều là hậu quả của lòng ích kỷ. Đạo Phật vì muốn đem lại an ổn cho chúng sanh mà dạy phương pháp bố thí. Bố thí có ba loại:

A. Tài thí

Là bố thí bằng vật chất, tiền tài cứu vớt người thiếu thốn, hoạn nạn. Trần gian kẻ giàu người nghèo là chuyện thường, có người giàu ăn không hết, có kẻ nghèo làm không ra. Người thì thiếu ăn, kẻ thì thiếu mặc... Người Phật tử có bổn phận giúp đỡ những người đó, có tiền thì giúp tiền, có gạo thì giúp gạo, có thuốc thang thì giúp thuốc thang...nói chung có gì thì giúp nấy. Cổ nhân thường nói: "Miếng khi đói bằng gói khi no, của tuy tơ tóc nghĩa so nghìn vàng".

Bởi thế, chúng ta đừng ngại không có tiền kho bạc đống, ngọc ngà châu báu để bố thí mà ngại không có tấm lòng thương người, xót vật. Dù chỉ một chút tiền của mà thành tâm bố thí thì công đức ấy cũng không thể lấy gì so sánh được. Chúng ta đừng bao giờ nghĩ mình nghèo không đủ khả năng bố thí rồi sanh lòng tự ti mà trở nên hẹp hòi. 

B. Pháp thí

Là bố thí bằng giáo pháp. Giáo pháp ở đây chỉ cho giáo lí của Đức Phật và những bậc Thánh tức là chỉ cho Tam tạng kinh điển. Pháp thí nghĩa là đem những giáo lí quý báu ấy, mà giảng dạy cho chúng sanh, khiến họ sanh tâm hoan hỉ mà tu hành theo giáo lí Đức Phật. Pháp thí là cách bố thí hữu hiệu nhất, có năng lực nhất. Chúng sanh đang mê mẫn trong ba nẻo sáu đường, bị nghiệp thức dẫn dắt, không tự thức nghiệp duyên, vì thế mà cần sự tỉnh thức. Người Phật tử bố thí bằng giáo pháp tức là làm cho chúng sanh thấy được luật nhân quả để tu hành thiện pháp, sớm thoát khỏi biển sanh tử, luân hồi.

Pháp môn của Đức Phật có vô lượng, vì thế người dùng giáo pháp mà bố thí cũng có vô lượng cách, chúng ta đừng tự hạ thấp mình cho rằng mình kém cõi Phật pháp, không thể bố thí pháp, một câu kinh câu kệ một lời nói hợp với chánh pháp, có thể dùng để bố thí, khuyên người khác tụng kinh, trì chú, bố thí, cúng dường, ăn chay, niệm Phật...cũng là một cách bố thí pháp. Nói chung bất kì trường hợp nào người Phật tử cũng có thể bố thí pháp được.

C. Vô úy thí

Là bố thí tâm không sợ hãi. Sợ hãi là tâm thông thường của mọi chúng sanh trong cõi giả tạm đau khổ này. Người Phật tử phải có lòng từ bi, cố gắng làm sao cho mọi người hết lo sợ. Cái sợ thông thường nhất của mọi chúng sanh là đau ốm chết chóc, cái sợ tiếp theo là sợ gian khổ đói nghèo.

Giữa cuộc sống bình nhật người thì sợ chó kẻ sợ mèo, người sợ ma, kẻ sợ tai nạn...trong những trường hợp đó người Phật tử phải bố thí cho họ bằng nghị lực của mình, khuyên họ cố gắng lên để sống, mọi cái không có gì đáng sợ, chết chóc là chuyện thường tình không ai tránh khỏi. Cổ nhân có dạy: "Nhân sanh thế thượng thùy vô tử"(nghĩa là: người sống trong đời ai không chết).

Vậy, đau ốm, chết chóc có gì đáng sợ! Khi một người nào đó sắp chết thì một Phật tử phải khuyên họ niệm Phật A-di-đà, niệm danh hiệu đức Quán Thế  Âm, Địa Tạng...để có lòng tự tin khi phải đối mặt với tử thần. Nói chung trong mọi trường hợp người Phật tử đều có thể tùy cơ ứng biến, bố thí tâm không sợ hãi cho mọi người.

Tóm lại bố thí là phương pháp hữu hiệu để cho người Phật tử tu tập. Bố thí làm cho chúng ta có công đức vô lượng, muốn có công đức vô lượng thì phải có tâm vô lượng mà bố thí, tức là bố thí không còn thấy mình nữa (vô tướng thí). Phương pháp cao nhất là Bố thí ba la mật. Chúng ta có thể tu hạnh bố thí này để đạt đến Giải thoát, Niết-bàn theo tinh thần Kinh Kim Cang. Đã là Phật tử thì không thể không tu hạnh bố thí.

2. Ái ngữ nhiếp pháp
Ái ngữ tức là lời nói dịu dàng, êm ái. Ái  ngữ nhiếp tức là dùng lời nói êm ái, dịu dàng đúng chánh pháp để nhiếp hóa chúng sanh khiến họ theo mình mà tu hành thánh đạo. Người đời phần nhiều ỷ quyền, cậy thế, hà hiếp dân lành, nói năng cộc cằn, thô tục thiếu văn hóa, làm cho người nghe chán ghét không phục tùng. Cổ nhân có dạy:

Lời nói chẳng mất tiền mua
Lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau.

Lời nói êm ái dịu dàng là một thứ của báu mà bất cứ ai cũng có thể có được, không phân biệt giàu nghèo sang hèn, lại rất dễ thực hiện. Người Phật tử không những nói năng dịu dàng mà còn đúng Chánh pháp nữa, như thế lời nói ấy mới đủ công năng nhiếp hóa người. Một lời nói tuy đơn giản nhưng có thể làm cho chúng ta vinh quang, thành đạt và cũng có thể làm cho ta tán gia bại sản, thân bại danh liệt; người xưa cũng dạy:"Họa tùng khẩu xuất, bệnh tùng khẩu nhập"(Cái họa từ miệng mà ra, bệnh tật từ miệng mà vào).
3. Lợi hành nhiếp pháp
Lợi hành là dùng lời nói, hành động, ý nghĩ của mình để làm lợi cho mọi người, khiến họ sinh tâm hoan hỉ mà theo ta học đạo. Lợi hành là việc làm của hàng Bồ-tát, tuy nhiên trong cuộc sống bình thường, chúng ta cũng có thể thực hiện được.

Chúng ta hẳn đã nghe qua câu chuyện của Ngài Trì Địa Bồ-tát rồi chứ! Ngài suốt đời đắp đường, gánh đất tạo mọi phương tiện thuận lợi cho khách bộ hành đi lại được dễ dàng. Ngài đỡ người già gánh nặng, giúp trẻ qua đường, đưa người sang sông, cứu nguy cho người đi thuyền ngược nước... 

Lợi hành là công việc không phải khó, bất cứ ai cũng có thể thi hành được, người nghèo thì lợi hành bằng lời nói ý nghĩ. Người giàu thì bỏ tiền của để làm viện dưỡng lão, giúp đỡ hội người mù, ủng hộ trẻ em khuyết tật, nuôi dưỡng trẻ mồ côi...

Người tài giỏi thì dạy nghề nghiệp, người đức độ thì giáo dục luân lí... Nói chung ai cũng có thể thực hiện pháp lợi hành cả. Từ sự thực hiện pháp lợi hành đó, chúng ta có thể giáo hóa họ bằng giáo lí Đức Phật, khiến họ trở về chánh pháp như giáo tu hành. Được vậy thì lợi ích biết bao!

4. Đồng sự nhiếp pháp

Đồng sự là tìm mọi cách để làm công việc với người khác, lăn lộn vào trong công việc của họ, cộng tác với họ cùng ăn cùng ở với họ một mặt là giúp đỡ, một mặt là để nêu cao gương lành khiến họ cảm mến mà theo ta tu đạo. Đó gọi là pháp đồng sự.

Người lãnh đạo muốn thành công trong việc giáo huấn người khác thì không thể không áp dụng nguyên tắc Đồng sự nhiếp. Nguyên tắc này có thể áp dụng bất cứ ở đâu, trong thương trường, trong chiến trường, tâm lí xã hội hay bất cứ chỗ nào cũng thế, làm sao để người khác thấm nhiễm đức hạnh tốt đẹp của mình, sẵn sàng nghe theo làm theo những lời mình chỉ bảo, thì chính mình đã thực hiện được Đồng sự nhiếp.

Tóm lại, đối với những người cần sự giúp đỡ vật chất, kiến thức, an ủi, kinh nghiệm sống, kinh nghiệm tu tập... thì chúng ta áp dụng nguyên tắc bố thí để thu phục và giảng dạy họ cho có kết quả.

Đối với những ai tâm lí thích ái ngữ, thích nghe những lời nói dịu dàng, thì chúng ta dùng ái ngữ để cảm hóa, nhiếp phục họ. Thông thường thì ai cũng thích ái ngữ và khó chịu với những lời nặng nề, thiếu tế nhị.

Người Phật tử phải vận dụng tâm lí ái ngữ trong cuộc sống của mình.